تجهیزات حفاظت فردی

بر اساس آمار ارائه‌ شده توسط سازمان جهانی کار جراحات ناحیه سر حدود 10 درصد حوادث صنعتی را به خود اختصاص می‌دهند.

برای حفاظت  از سر و جلوگیری از ضربه دیدن، شکستن و جراحت آن بوسیله اشیاء تیز از محافظ های جمجمه و کلاه های ایمنی ضد ضربه استفاده می شود.

کلاه ایمنی باید از مواد مقاوم در برابر احتراق ساخته شده و در برابر ضربه و نفوذ اجسام تیز و برنده از مقاومت کافی برخوردار باشد و نیز برای افراد برقکار باید عایق در برابر الکتریسیته باشد.

1ـ وسایل جانبی که بر روی کلاه ایمنی نصب می‌شود، باید ایمن بوده و از نظر وزن و جایگیری اصول و موازین ایمنی رعایت گردند.

2ـ استفاده از قطعات فلزی در داخل پوسته کلاه ایمنی ممنوع می‌باشد.

3ـ باید به محض مشاهده علائم فرسودگی در تجهیزات داخلی کلاه ایمنی، آنها تعویض گردند.

4ـ لبه جلویی کلاه ایمنـی نباید مانع دید اطراف و یا استفاده از عینک شود.

5ـ وزن کلاه ایمنی به انضمام متعلقات آن باید حداکثر 400 گرم بوده و در صورت اضافه شدن وسایل جانبی (لامپ، سپر محافظ صورت، بند چرمی چانه و غیره) نباید از 430 گرم بیشترشود.

نتایج برخی از مطالعات نشان می‌دهد که 5 درصد کل حوادث ناشی از کار منجر به آسیب چشم‌ها می‌شود. علل عمده و اصلی جراحات چشمی اجسام پرتاب‌شده به ویژه کار با چرخه‌ سمباده و سنگ زنی، مواد خورنده، تشعشعات زیان‌آور و تشعشعات حرارتی، پاشش مایعات شیمیایی و گازها و بخارات هستند

1ـ استفاده از عینک‌های با تراز حفاظتی برای کارگرانی که احتمال خطر برخورد اجسام به چشم آنها زیاد است، ممنوع بوده و باید از عینک‌هایی با تراز ایمنی استفاده شود.

2ـ شماره‌های درجه‌بندی و تیرگی فیلترهای -عدد کدورت- محافظ چشم مربوط به انواع جوشکاری، برشکاری، ریخته‌گری و شیشه و بلورسازی باید بر اساس جداول استاندارد مربوط به اشعه‌ها انتخاب شود. (جداول شماره 1 الی 6 ضمیمه)
3ـ انتـخاب شـماره تیرگی فیلـترها باید بر اساس نور محـیط باشـد تا نیازی به نزدیک شدن بیش از حد کارگر به منطقه کار و در نتیجه استنشاق گازهای مضر نباشد.

4ـ عدسی چشمی باید از هر گونه نقص، حباب‌های هوا، خراشیدگی، فرورفتگی، علامت‌های قالب‌ریزی‌شده، تحدب و تقعر، حرکت موجی یا ناخالصی‌های واردشده در عدسی که احتمال ضعف بینایی را در استفاده از آن به وجود می آورد، عاری باشد.

5ـ عیـنک حــفاظتی باید سبک و محکم بوده، کاملاً روی صورت قرار گیـرد و در صورت لزوم به حفاظ های جانبی مجهز شود.

6ـ قاب عینک‌های حفاظتی برای کارگرانی که در معرض باد و یا گرد و غبار هستند، باید مقاوم، قابل انعطاف و ضدحساسیت بوده و کاملاً با صورت کارگر مطابقت داشته باشد.

7ـ عینک‌های حفاظتی برای کارگرانی که با فلزات مذاب کار می‌کنند، باید در برابر حرارت مقاوم باشد.
8ـ جنس قاب عینک‌های حــفاظتی برای کارگرانی که با مایـعات خورنده و گازهای خطرناک کار می‌کنند، باید نرم، قابل انعطاف و مقاوم در برابر مایعات و گازهای مذکور باشد. به نحوی که از نفوذ آنها به داخل چشم جلوگیری نماید.

9ـ برای کارگرانی که دارای نقص بینایی بوده و از عینک‌های طبی استفاده می‌کنند باید از عینک‌هایی استفاده نمایند که ضمن تامین بینایی کامل کارگر، شرایط ایمنی لازم را نیز برای آنان فراهم نماید

مواجهه با صدای بیش از حد مجاز می‌تواند مشکلات بسیاری از وزوز گوش تا افت شنوایی موقت یا دائم را برای سیستم شنوایی ایجاد نماید.

1 ـ پلاگ باید به گونه‌ای باشد که به سهولت و بدون آسیب در مجرای گوش خارجی قرار گرفته، آن را بپوشاند و به راحتی از گوش خارج نشود.

2 ـ رعایت مسائل بهداشتی پلاگ‌ها الزامی بوده و در زمان عدم استفاده باید در محفظه مخصوصی نگهداری شوند.
3 ـ گوشی حفاظتی باید کاملا لاله گوش را پوشانده، از مواد جاذب صدا ساخته شده و در تماس مستقیم با پوست ایجاد عرق و حساسیت نکند.

4ـ طول باند اتصالی گوشی حفاظتی باید متغیر و قابل‌انطباق با وضعیت سر باشد.

5 ـ قابلیت ارتجاعی گوشی حفاظتی باید به حدی باشد که از ایجاد هر نوع فشار یا ناراحتی برای سر جلوگیری نماید.
6 ـ بخش‌های فلزی گوشی حفاظتی باید در برابر اکسیدشدن مقاوم بوده و قابل ضدعفونی کردن باشد

در مواردی که جلوگیری از انتشار گرد و غبار، گازها و بخارهای شیمیایی زیان‌آور و یا تهویه محیط آلوده به موارد ذکر شده، از لحاظ فنی ممکن نباشد، باید رسپیراتور استاندارد، مناسب با نوع کار، شرایط محیط و خطرهای مربوط، تهیه و در اختیار کارگران قرار داده شود. رسپیراتورها مجموعه تجهیزاتی هستند که برای حفاظت از سیستم تنفسی فرد در محیط‌های حاوی گرد غبار یا گاز و بخار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

1ـ وسایل محافظ دستگاه تنفسی باید به گونه‌ای روی صورت قرار گیرند که هیچ گونه منفذی برای نفوذ گازها و ذرات گرد و غبار وجود نداشته باشد.

2ـ شستشو و ضدعفونی نمودن ماسک‌ها فقط با رعایت دستور العمل‌ها و توصیه شرکت سازنده و همچنین رعایت اصول ایمنی مجاز است.

3ـ مواد تشکیل‌دهنده نیم فیلتر ماسک‌ها باید از جنسی باشد که در هنگام تنفس ذرات آن جدا نگردد.

4ـ عدسی چشمی باید به گونه‌ای بر روی ماسک کامل نصب شود که از نفوذ گاز ممانعت بعمل آورد.

5ـ عدسی چشمی ماسک کامل باید میدان دید مناسب و کافی را تامین نموده و باعث ایجاد اختلال در دید نشود.
6ـ روی بدنه ماسک باید حداقل یک دریچه بازدم برای خروج گازهای تنفسی وجود داشته باشد.

7ـ استفاده از فیلترهایی که به دریچه دم مجهز می‌باشند بر روی ماسک‌های دارای دریچه دم ممنوع است.
8ـ اتصال بین فیلتر و بدنه ماسک باید محکم و بدون منفذ بوده و فیلتر آن به سادگی قابل تعویض باشد.
9ـ حداکثر وزن فیلتر همراه با نیم‌ماسک نباید از 300 گرم بیشتر و حداکثر وزن فیلتر همراه با ماسک نباید از 500 گرم بیشتر شود.

10ـ فیلتر باید در برابر دما، رطوبت و مواد فاسدکننده مقاوم و مستحکم باشد و لایه‌های میانی آن در برابر مواد خورنده مقاوم بوده و همچنین ذرات آن برای استفاده‌کننده مضر نباشد.

11ـ نوع فیلتر بکار رفته در انواع ماسک‌ها باید متناسب با نوع کار و شرایط محیطی و آلاینده‌های محیط کار باشد.(جدول شماره 7 ضمیمه)

12ـ درج تاریخ تولید و انقضاء برروی ماسک و فیلترهای آن الزامی بوده و برای فیلترهای ویژه (اکسیدهای نیتروژن ـ جیوه) باید مدت زمان استفاده و نوع کاربرد نیز درج گردد.

13ـ در محیط‌هایی که میزان اکسیژن موجود در هوا کمتر از حد مجاز باشد کارگران باید از ماسک‌ها و تجهیزات هوارسان متناسب با نوع فعالیت و با توجه به دسـتورالعمل‌ها و توصیـه‌های شرکت سازنـده و همـچنین رعایت اصـول ایمنی استفاده نمایند

دستکش‌ها در اشکال مختلف نظیر دستکش‌های دو و پنج انگشتی و یا بدون انگشت وجود دارند که هریک بر اساس نوع شغل، کارایی متفاوتی دارند. در برخی از دستکش‌ها وجود آستین‌های بلند، حفاظت لازم از ناحیه مچ، ساعد و حتی بالاتر ضروری می‌شود.مهم‌ترین فاکتور در انتخاب حفاظ‌های پا تناسب آن‌ها با نوع خطرات موجود است. حفاظ‌های پا بر اساس شکل، ناحیه مورد حفاظت، جنس و بعضی از فاکتورهای دیگر به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند.

1ـ دستکش‌های حفاظتی باید متناسب با خطرات احتمالی ناشی از کار انتخاب شوند.

2 ـ استفاده از دستکش حفاظتی برای کارهایی که احتمال درگیری آن با قطعات متحرک ماشین‌آلات وجود دارد، ممنوع است.

3 ـ کارگرانی که با برق سر و کار دارند، باید از دستکش‌های عایق الکتریسیته متناسب با جریان و ولتاژ الکتریکی مصرفی استفاده نمایند.

4 ـ بازوبند باید به گونه‌ای باشد که ضمن قرارگیری و تثبیت در محل خود، حفاظت یکپارچه را برای دست فراهم نماید.

5ـ بازوبند و ساق دستکش باید حداقل به اندازه 8 میلی‌متر همپوشانی داشته باشند.

6 ـ نشانه‌گذاری دستکش‌ها باید علاوه بر مشخصات مشترک همه وسایل حفاظت فردی شامل موارد زیر باشد:

الف ـ اندازه (Size)

ب ـ حداکثر دما در مواردی که دمای مجاز برای تمیز کردن دستکش زیر °C 82 است.

7 ـ اندازه، جنس و شکل دستکش باید به گونه‌ای باشد که ضمن تامین راحتی انگشتان، حرکت آنها به سادگی امکان‌پذیر باش

کفش‌های ایمنی استاندارد دارای پنجه فولادی بوده و بر اساس قدرت تحمل بار استاتیکی و ضربه سه گروه با شماره‌های 30، 50 و 75 تقسیم‌بندی می‌کنند. بدین ترتیب کفش ایمنی پنجه فولادی در گروه 75 قرار می‌گیرد. بعضی از کفش‌های فولادی خود می‌توانند خطرناک باشد برای مثال گرمای ذخیره‌شده بیش از حد در پنجه فولادی کفش می‌تواند باعث سوختگی تشعشعی پا شود.
در کفش‌های ایمنی پنجه فولادی حفاظ فولادی علاوه بر پنجه پا بخشی از سطح فوقانی پا را نیز می‌پوشاند. این کفش‌ها برای کارگرانی طراحی‌شده است که وظیفه آن‌ها جابجایی اجسام سنگین بوده و در حین کار امکان افتادن شیء بر روی پا وجود دارد.

1ـ کارگرانی که احتمال سقوط اجسام سنگین روی انگشتان پای آن‌ها وجود دارد، باید از کفش یا چکمه با سرپنجه ایمنی استفاده نمایند.

2ـ کارگرانی که با مواد خورنده سروکار دارند، باید ازکفش‌های لاستیکی یا جنس مقاوم در برابر این مواد استفاده کنند.

3 ـ کفش‌های کارگرانی که با فلزات مذاب، مواد داغ و خورنده کار می‌کنند، باید مقاوم بوده و لبه کفش برای جلوگیری از نفوذ مواد مذکور به داخل آن کاملاً به پا و قوزک پا چسبیده و فاقد سوراخ بند کفش باشد.

4 ـ کفش‌های مورد استفاده در عملیات برق باید نارسانا و فاقد هر گونه قطعه فلزی بوده، همچنین دارای زبانه متصل به دو طرف کفش و ساق بلند باشد.

4 ـ در محیط‌هایی که احتمال بروز جرقه الکتریکی وجود دارد، کفش‌های کارگران باید فاقد هر نوع قطعه فلزی باشد.
5 ـ در محیط‌هایی که احتمال نفوذ اجسام تیز و برنده به کف پا وجود دارد کارگران می‌بایست از کفش‌های مخصوص که در زیره آن ورقه فلزی مقاوم به کار رفته استفاده نمایند.

لباس کار بایستی با توجه به خطراتی که در حین کار برای کارگر پیش می‌آید انتخاب‌شده و به ترتیبی باشد که از بروز خطرات تا حد ممکن جلوگیری نماید

1 ـ لباس کار کارگرانی که احتمال درگیری آنها با قطعات متحرک ماشین‌آلات وجود دارد، باید کاملا بسته، فاقد شکاف، چین خوردگی، پلیسه، لبه برگردان، درز و یا موارد مشابه باشد.

2 ـ آویزان کردن زنجیر، ساعت، کلید و نظایر آنها و نیز استفاده از شال گردن و موارد مشابه روی لباس کار اکیداً ممنوع است.

3 ـ قسـمت انتهایی و آزاد پوشـش سر کـارگران زن کـه با ماشیـن‌آلات دوار و یا در مجاورت آنها مشغـول به کار می باشـند بایستی بطور کامـل داخل لباس کار قرار گیرد.

4ـ لبـاس کار باید ضمن تامین حفاظت کافی، راحت، سبک و متناسب با بدن باشد.

5ـ قسمت‌هایی از لباس کار که در تماس با بدن کارگر می‌باشد، باید فاقد زبری، لبه‌های تیز و برجسته باشد تا از تحریک پوست و یا هرگونه عوارض دیگر جلوگیری بعمل آورد.

6ـ جهت نشانه‌گذاری لباس کار برای مشخص شدن نوع حفاظت ایجادشده، باید از علایم تصویری مربوط به آن استفاده گردد.(جدول شماره 8 ضمیمه)

7ـ لباس کار جوشکاری باید در برابر پرتاب ذرات داغ فلزی حاصل از جوشکاری یا برشکاری مقاوم باشد.

8ـ لباس کار جوشکاران و برق‌کاران باید از جنس نارسانا بوده و فاقد قطعات فلزی از قبیل دکمه، زیپ و موارد مشابه باشد.

9ـ لباس کار باید حتی‌الامکان فاقد جیب بوده و در صورت نیاز دارای در جیب باشد.

پیش بند:

10ـ استفاده از پیش‌بند در مجاورت قطعات دوار و متحرک ماشین‌ها ممنوع است و در صورتیکه نوع کار اقتضاء نماید که حتما از پیش‌بند استفاده شود باید فاقد جیب، درز، بند جلو و قسمت‌های آویزان بوده و به بدن بچسبد.

11ـ پیش‌بندهای محافظ در برابر شعله، جرقه و فلزات مذاب، باید تمام سینه را پوشانده و از جنس مقاوم در برابر شعله تهیه شود.

12ـ پیش‌بند مورد استفاده برای کار با اسیدها، مواد قلیایی و سایر مواد خورنده، باید تمام سینه را پوشانده و از جنس مقاوم در برابر آن مواد تهیه شود.